İranlı yönetmen Muhammed Resulof, Cannes Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’ne layık görülen filmi Kutsal İncirin Tohumu ile bir kez daha dikkatleri üzerine çekti. İran rejimine yönelik sert eleştirileriyle tanınan Resulof, Almanya’nın Oscar adayı olarak seçilen bu filmiyle toplumun adalet arayışını çarpıcı bir metafor ve gerçekçi bir anlatımla beyaz perdeye taşıyor.
Filmin girişinde kullanılan, “Kutsal incir ağacı, konakladığı ağacı sararak boğan ve sonunda tek başına ayakta kalan bir varlıktır” metaforu, hikâyenin çıkış noktası oluyor. Resulof, bu betimlemeyle teokratik sistemin bireyler üzerindeki baskısını gözler önüne seriyor.
Hapishaneden Başlayan Hikâye
Resulof, politik dram, gerilim ve polisiye unsurlarını harmanladığı bu filmin fikrini hapisteyken geliştirdi. İran’da gizlice çekilen film, başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından tutuklanan ve gözaltında öldürülen Mahsa Amini’nin hikâyesiyle şekillenen toplumsal hareketleri ele alıyor.
Filmde, sorgu hâkimi İman’ın hikâyesi üzerinden, İran’da baskıcı düzenin bireyleri nasıl şekillendirdiği anlatılıyor. 20 yıldır terfi bekleyen ve konforlu bir yaşam umuduyla sisteme boyun eğen İman, savcının emriyle idam dosyalarını incelemeden imzalamak zorunda kalır. Ancak bu süreçte vicdan azabıyla yüzleşmeye başlar. İman’ın kızları Rezvan ve Sana ise sosyal medyadan protestoları takip ederken babalarının gerçek yüzünü öğrenir. Resulof, bu aile dramı üzerinden rejimin cehalet ve korku sarmalında bireyleri nasıl tutsak ettiğini gözler önüne serer.
“Satürn’ün Çocuklarını Yemesi” ve Parçalanan Aile
Filmin ikinci yarısında hikâye, kapalı mekânlardan çıkarak doğada geçen hesaplaşma sahnelerine taşınır. İman’ın, ailesini labirent gibi harabelerde kovalamaya başlaması, Goya’nın Çocuklarını Yiyen Satürn tablosunu ve The Shining filmindeki Jack Torrance karakterini anımsatır. Film, bireyin iç hesaplaşmasının toplumsal bir alegoriye dönüşmesini başarıyla yansıtır.
Almanya-Fransa ortak yapımı olan Kutsal İncirin Tohumunda Missagh Zareh, Soheila Golestani, Mahsa Rostami ve Setareh Maleki gibi güçlü oyuncular rol alıyor. Resulof, tüm zorluklara rağmen İran’dan kaçarak bu filmi dünya kamuoyuna sunmayı başardı. Cannes’daki başarısıyla ses getiren film, baskı rejimlerine karşı bir sanat manifestosu olarak sinema tarihindeki yerini aldı.